Stres jest naglącym problemem współczesnego, przyspieszonego świata. Natłok pracy, ogrom obowiązków, oczekiwania ze strony najbliższych – te czynniki mogą przyczynić się do powstania silnej presji, której upustem jest właśnie stres. Dowiedzmy się czemu służy stres, jakie czynniki na niego wpływają i jakie mogą być skutki jego nadmiaru.
Co to jest stres?
Stres to specyficzna reakcja organizmu na sytuacje trudne, wymagające szybkiej reakcji bądź długotrwałego wysiłku. Jest to naturalny mechanizm, który przygotowuje nas do działania w określonych warunkach. Hormony stresu – adrenalina i kortyzol – uwalniane są do krwi, powodują przyspieszenie bicia serca, zwiększenie napięcia mięśniowego, a także zaostrzenie zmysłów. Dzięki temu jesteśmy zdolni do szybszych i silniejszych działań. Stres to nie tylko reakcja fizyczna – odgrywa on ważną rolę także na płaszczyźnie psychicznej, wpływając na nasze samopoczucie, emocje i zachowanie.
Podział stresu odbywa się na dwa główne rodzaje. Mówimy o stresie pozytywnym (eustresie) i negatywnym (dystresie). Eustres jest krótkotrwały i motywuje do działania, pobudza, zwiększa skupienie i wydajność. Dystres natomiast, to stres odczuwany jako coś negatywnego, drażniącego, długotrwałego, który nie motywuje, lecz paraliżuje i zagraża zdrowiu.
Czynniki wpływające na stres
Źródłem stresu mogą być różne czynniki, nazywane stresorami. Mogą to być sytuacje o charakterze zewnętrznym, takie jak konflikty w miejscu pracy, problemy finansowe czy trudne sytuacje życiowe, np. choroba bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy. Stres mogą wywoływać także sytuacje o charakterze wewnętrznym, np. własne oczekiwania, presja jaką na siebie wywieramy, niskie poczucie własnej wartości, problemy zdrowotne.
Na odczuwanie stresu wpływa wiele czynników, w tym: temperament, osobowość, styl życia, poziom aktywności fizycznej, diety, jakość snu, umiejętność radzenia sobie ze stresem. Na przykład, osoby o typie osobowości A, charakteryzujące się silną ambicją, konkurencyjnością i niecierpliwością, są bardziej podatne na stres, niż osoby o typie osobowości B, które są zrelaksowane i spokojne.
Skutki nadmiernego stresu
Choć krótkotrwały stres może być korzystny dla naszego organizmu, mobilizując go do działania, chroniczny stres jest groźny dla zdrowia. Prolongowany napięcie oznacza, że układ nerwowy jest ciągle 'w gotowości’, co prowadzi do przeciążenia między innymi serca, układu krążenia czy układu hormonalnego.
Delikatnymi objawami nadmiaru stresu mogą być bóle głowy, bezsenność czy kłopoty z koncentracją. W długim terminie jednak, może on prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych takich jak choroby serca, nadciśnienie, cukrzyca czy zaburzenia psychiczne, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe.
Stres przewlekły nie tylko obniża jakość naszego życia, ale także skraca jego długość. Wpływa negatywnie na układ immunologiczny, osłabiając naszą odporność na infekcje, w tym choroby zakaźne takie jak grypa czy zapalenie płuc.
Ważne jest, by nauczyć się radzić sobie ze stresem. Mogą w tym pomóc różne techniki relaksacyjne, rozwijanie umiejętności asertywności, zadbany tryb życia czy pozytywne myślenie. W przypadku przewlekłego stresu, pomocne mogą być także konsultacje z psychologiem lub psychoterapeutą.
